Yumurtalık kayması hangi sebeplerle gerçekleşir?

Yumurtalık kayması, tıbbi olarak "over torsiyonu" veya "yumurtalık torsiyonu" olarak bilinen, yumurtalığın kendi etrafında dönerek kan damarlarının sıkışmasına yol açan acil bir durumdur. Bu durum, yumurtalığa giden kan akışının engellenmesine neden olarak doku hasarına ve şiddetli ağrıya sebep olabilir. Yumurtalık kayması genellikle tek taraflı olarak görülür ve hızlı tıbbi müdahale gerektirir.

Yumurtalık kaymasının temel nedeni, yumurtalığın normal pozisyonundan hareket ederek kendi etrafında dönmesidir. Bu durumu tetikleyen faktörler şunlardır:

• Yumurtalık kistleri veya tümörleri: Özellikle büyük veya ağır kistler (örneğin, dermoid kistler veya over kistleri), yumurtalığın ağırlık dengesini bozarak torsiyon riskini artırır. Kistlerin çapı 5 cm'yi aştığında risk daha yüksektir.
• Polikistik over sendromu (PKOS): Bu durumda yumurtalıklar büyüyebilir ve daha hareketli hale gelerek kayma olasılığını artırabilir.
• Gebelik: Hamilelik sırasında hormonal değişiklikler ve rahmin genişlemesi, yumurtalıkların yer değiştirmesine ve torsiyona yatkınlığa neden olabilir. Ayrıca, gebelikte oluşan kistler de riski artırır.
• Yumurtalık bağlarının uzunluğu veya gevşekliği: Doğuştan gelen anatomik faktörler, yumurtalığın daha hareketli olmasına ve kayma riskinin artmasına yol açabilir.
• Geçirilmiş pelvik cerrahi: Önceki ameliyatlar (örneğin, yumurtalık veya rahim ile ilgili operasyonlar) yapışıklıklara veya bağ dokularında değişikliklere neden olarak torsiyon riskini artırabilir.
• Ani hareketler veya fiziksel aktiviteler: Koşma, zıplama veya cinsel ilişki gibi durumlar, yumurtalığın pozisyon değiştirmesine ve kaymasına sebep olabilir, ancak bu daha nadir görülür.
• İnfertilite tedavileri: Yumurtalıkları uyaran ilaçlar (örneğin, tüp bebek tedavisinde kullanılanlar) yumurtalıkların büyümesine ve torsiyon riskinin artmasına neden olabilir.
• Genç yaş: Özellikle çocukluk ve ergenlik döneminde, yumurtalık bağları daha esnek olabildiğinden kayma riski yüksektir. Ayrıca, bu yaş grubunda kistler daha sık görülebilir.
• Aile öyküsü veya genetik yatkınlık: Nadir de olsa, ailede yumurtalık torsiyonu öyküsü varsa risk artabilir.

Yumurtalık kayması ani başlayan şiddetli karın ağrısı, bulantı, kusma ve ateş gibi belirtilerle kendini gösterir. Erken teşhis ve tedavi (genellikle cerrahi müdahale) kritiktir, çünkü kan akışının uzun süre kesilmesi yumurtalık kaybına neden olabilir. Risk faktörlerini bilmek ve düzenli jinekolojik kontroller, özellikle kist varlığında, önleyici olabilir. Eğer şüpheli belirtiler varsa, derhal bir sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır.

Yumurtalık kayması, çoğunlukla altta yatan yapısal veya patolojik faktörlerden kaynaklanır ve acil tıbbi durumlar arasında yer alır. Sebeplerini anlamak, riski azaltmaya ve zamanında müdahaleye yardımcı olabilir.