Yumurtalıklar, rahmin her iki yanında, karın boşluğunda yer alırlar. Fallop tüplerinin altındadırlar. Yaklaşık olarak 3 cm uzunluğunda, 1.5 cm genişliğinde, badem şeklinde, 1 cm kalınlığında ve 4 ile 8 gram arasında bir ağırlığa sahiptirler. Ergenlik döneminde yumurtalıkların yüzeyi düzgündür, ancak yumurtlama başladıktan sonra üzerinde girinti ve çıkıntılar oluşur.

Yumurtalıklarda başlıca iki hormon salgılanır: östrojen ve progesteron. Bu hormonların yanı sıra, az miktarda erkeklik hormonu olan androjen de üretilir. Hormonların üretim seviyeleri her zaman sabit değildir; her ay periyodik değişimler gösterir. Hormon dengesini hipofiz bezi kontrol eder. Yumurtalığın dış kısmında bağ dokusundan oluşmuş bir kabuk bulunur. Bu kabuk, yaş ilerledikçe kalınlaşır ve sertleşir. Yetişkinlik çağında normalden kalın ve sert olması, olgunlaşan yumurta hücrelerinin dışarı atılmasını, yani yumurtlamayı engeller. Kız çocukları doğduklarında, her bir yumurtalıkta yaklaşık 200 bin olgunlaşmamış yumurta hücresi bulunur.

Kadınlarda bulunan yumurtalıklar, ergenlik dönemine kadar çok fazla hormon üretmezken, ergenlikten menopoza kadar östrojen ve progesteron gibi kadınlık hormonlarını üretirler. Bu hormonlar, ergenlikten menopoza kadar düzenli adet görmeyi sağlar.

Yumurtalık hastalıkları, jinekolojik muayene ve pelvik ultrasonografi ile tespit edilebilir. Bu hastalıklar, kadınlarda kısırlığın nedeni olabileceği gibi fonksiyonel kistlere ve over kanserine de yol açabilir.

Yumurtalık İltihabı: Karında ağrı, ateş ve kokulu akıntı genel belirtilerdir. Muayene ve akıntının mikrobiyolojik olarak incelenmesiyle tanı konur. Tedavi edilmediğinde yumurtalıktaki iltihap kronik hale gelir ve apse oluşturup, tüplerde tıkanıklığa ve kısırlığa yol açar. Bu durumda yumurtalıkların ve tüplerin ameliyatla alınması gerekebilir.

Yumurtalık Kistleri: Yumurtalık kistleri, yumurtalıklarda yerleşmiş içi sıvı dolu keselerdir. Yumurtalık kistleri çok sık görülmekte olup genellikle iki çeşittir; fonksiyonel ve anormal. Fonksiyonel kistler, yumurtalığın normal fonksiyonu icabı gelişirler. Genelde anormal kistlerden daha ufak olup tedaviye gerek kalmaksızın kendiliğinden giderler.

Dermoid Kist: Yumurtalıklarda bulunan üreme hücrelerinden gelişir. Tedavisi, kistlerin cerrahi yöntemle çıkarılmasıdır. Kist, kanser olarak değerlendirilirse kanserin evresine göre sadece yumurtalığın alınması, rahim ve yumurtalıkların karın zarı, lenf bezleri ve appendiksin alınması tercih edilebilir.

Çikolata Kisti (Endometriosis): Rahmin iç duvarının, yumurtalıklarda yerleşmesidir. Temel bulgusu ağrıdır. Yumurtalıkta oluşan kist, erimiş çikolataya benzediğinden "çikolata kisti" olarak adlandırılır ve kısırlık nedenlerinden biridir. Kronik bir hastalıktır ve tekrarlayabilir. Bu kistler cerrahi girişimle çıkarılır ve yeni odakları baskılayıcı tedavi uygulanır.

Polistik Over: Yumurtalıkların cidarında sıralanmış küçük kistlerdir. Adet gecikmelerine yol açar. Bunun yanı sıra Tip2 diyabet, kalp damar hastalığı, obezite, kısırlık, gebelikte düşük risklerini tetikleyebilir. Tedavi, hastanın durumuna göre uygulanır.

Yumurtalık Kanseri: Genellikle 50 yaş üstü kadınlarda görülür. Yumurtalık kanseri; erken menopoza giren ve ailesinde yumurtalık kanseri olan kadınlarda daha sık görülür. Kanser, yumurtalıklardan başlayarak vücudun çeşitli yerlerine, örneğin meme, rahim veya bağırsaklara yayılabilir. Erken tanı ve doğru tedavi çok önemlidir. Çoğu zaman belirgin bulgu vermeyen yumurtalık kanserini erken evrelerde teşhis etmek genellikle mümkün olamamakta ve kanserin ileri evresinde tanı konulmaktadır. Bu nedenle özellikle 40 yaş üstü kadınların düzenli muayene olmaları önemlidir.